ОНКОЛОГИЯНЫ ЕМДЕУДЕГІ ТАРГЕТТІ ТЕРАПИЯ

Ісік – белсенді түрде бөлінетін жасушалар массиві. Қалыпты жасушалар да мезгілімен жаңарып отырады, бірақ бұл процес көбінесе қарқынды жылдамдықпен болады. Химиятерапиялық препараттар адам ағзасындағы барлық жасушалардың, соның ішінде ісік жасушаларының бөлінуін тежейді. Осыған байланысты қан көрсеткіштерінің төмендеуі, асқазан-ішек жолдарының шырышты қабығының жарасы, шаштың түсуі және тырнақтың өсуінің бұзылуы сияқты жағдайлар орын алады.

      Онкологиялық аурудың дамуы генетикалық мутациялардың бүкіл каскадына негізделген, нәтижесінде жасушадағы метаболикалық процестер түбегейліөзгереді. Адам ағзасына тән емес заттардың синтезі басталады. Қандағы осы заттарды анықтау үшін де онкомаркерлерге талдау жүргізуіледі. Химиотерапиядан айырмашылығы, таргетті препараттар ағзада өзгеріске түскен жасушаларды басқа сау жасаушалардан ажыратып, тек соларға ғана әсер етеді.

Қазіргі уақытта таргетті терапияны жүргізу үшін дәрілік препараттардың екі түрлі тобы қолданылады:

• Моноклоналды антидене. Бұлар қатерлі ісік клеткаларын танып , оларға оттегінің түсуін тежеу арқылы қатерлі ісіктің өсуін тоқтатады.
• Ферментативті  ингибиторлары  – тирозин, серин және треонинкиназа. Оларды «шағын молекулалар» деп те атайды. Олар жасушаның ішіне кедергісіз еніп, қатерлі ісік жасушасы үшін маңызды метаболикалық процестердің қатарын өзгертеді, осылайша олардың өміршеңдігі мен бөліну жылдамдығын төмендетеді.

Бұл салыстырмалы түрде жаңа әдіс, десекте жыл сайын таргетті терапия арқылы емделетін онкологиялық аурулардың тізімі кеңейіп келеді.

Әмбебап таргетті препараттар болмайды. Қазірдің өзінде емханалық тәжірибеде онколог- дәрігерлер бірнеше  дәрі-дәрмектердің түрлерін қолданады. Оларды тек төмендегідей жағдайларда қолдану  орынды:

Онкологияны емдеудегі таргетті терапияның тиімділігі үшін

• Ми ісігі.
• Өкпенің метастатикалық қатерлі ісігі.
• Сүт безі обыры.
• Меланомалар.
• Ұйқы безінің қатерлі ісігі.
• Асқазан қатерлі ісігі.
• Тоқ ішек қатерлі ісігі.
• Бүйрек қатерлі ісігі.

Молекулалық таргетті терапия көбінесе негізгі емдеу әдісі ретінде қолданылады. Сондай – ақ, оны сәулелік, иммундық және химиотерапиямен сәтті біріктіруге болады. Таргетті препараттарды классикалық химиотерапияның ағзаға кері әсері болған жағдайларда қолдланады. Мысалы, егде жастағы адамдар мен науқастың жалпы жағдайы ауыр болғанда ғана тағайындайды.

    Моноклоналды антиденелер мен «шағын молекулаларды» қатерлі ісіктің қайталану қаупі болған кезде профилактикалық мақсатта, сондай-ақ науқаста анықталған метастаздардың өсуін бақылау үшін қолдануға болады.

Қатерлі ісіктегі патологиялық өзгерістің  дамуының жеңілдетілген схемасы осындай болады: аяқ-асты болған генетикалық мутация-жасушадағы метаболикалық процестердің өзгеруі арқылы жасушада ісіктің өсуіне әкеледі. Таргетті препарат аралық буынға әсер етеді (ауыспалы процестер). Бірақ сіз осы аралық байланыстың (белгілі бір мутантты геннің) пайда болу себебін алдын-ала анықтаған жағдайда ғана тиімді препаратты таңдай аласыз.

Қажетті зерттеулердің толық жиынтығын Германияда жасауға болады. Биопсия кезінде алынған ісік етінің фрагменті зертханаға жіберілуі керек.

 Жіберілген үлгілер бойынша 742 ген  жасушаларына, яғни  қатерлі ісіктің деградациясына қатысатын қалыпты жасушаларға зерттеу жүргізіледі.

Ісік тіндері мен қанындағы гендер тізбегін салыстыру арқылы қатерлі ісікке тән және сау жасушаларда жоқ мутацияларды оқшаулауға мүмкіндік береді.

Нәтижелерді зертханаға үлгілерді жеткізгеннен кейін 10-14 күннен кейін алуға болады. Иммунотерапияның тиімділігін анықтаға мүмкіндік беретін MSI ісіктің мутациялық жүктеме индекстері мен  TMB микросателлиттік тұрақсыздығын қосымша анықтауға болады.

ЕМДЕУДІ ТАҒАЙЫНДАУ

Зертханадан алынған мәліметтер негізінде онколог маман  таргетті терапияның ең оңтайлы әдісінің схемасын тағайындайды. Емделушіге алғашқы 4 апта бойы дәрі-дәрмектерді емдеуші дәрігердің бақылауымен қабылдау үшін емханада өткізуі керек. Кейіннен сіз үйде ұсынылған дәрі-дәрмектерді өзіңіз қабылдай аласыз, мезгіл-мезгіл қажетті тексерістерді (КТ, МРТ және т.б.) жасап және олардың нәтижелерін онкологқа электронды түрде жібере аласыз.

Таргетті терапия әдісін қолдану біздің пациенттерімізге ісіктің агрессивті өсуін тоқтатуға мүмкіндік береді, ағзадағы радиациялық жүктемені, қолданылатын химиялық заттардың дозаларын азайтуға көмектеседі, бір сөзбен жалпы ісіктің уытты әсерін азайтуға мүмкіндік береді. Бұл жағдай таргетті терапияның бағасы тағайындалған препараттардың қымбаттығына байланысты жоғары болып келелді. Experts Medical емделу ақысын төлеуге көмектесетін бірқатар қайырымдылық қорларымен белсенді жұмыс жасайды.